Keynes en de keynesianen van Edin Mujagic

Edin Mujagic “Echte economen moeten de economische wetenschap redden”, MeJudice, 8 oktober 2015.

Naschrift Piet Keizer

Edin Mujagic maakt een onderscheid tussen econometristen, waaronder wiskundig economen, en echte economen. Op dit moment heerst de kwantitatieve aanpak, waarbij de economische inhoud het onderspit dreigt te delven. We moeten weer leren om Adam Smith te lezen en de Oostenrijkers. Dan zouden we weer in staat zijn om de dagelijkse realiteit een beetje te begrijpen. Twee zaken zijn me bij dit artikel opgevallen, die niet zonder weerwoord kunnen blijven.

In de eerste plaats is het betoog tegen het gebruik van wiskunde erg extreem. Het vak hoort niet thuis in de economie, want ‘economie is geen exacte wetenschap’. Ik ben wel van mening dat er veel meer wiskunde wordt gebruikt dan doelmatig, en dat wiskunde een statussymbool is geworden. Maar in elke wetenschappelijk programma doen zich fasen van ontwikkeling voor, waarin wiskunde en statistische analyse een goed middel is om vooruitgang te boeken.

In de tweede plaats wordt de term ‘keynesiaans’ gebruikt voor zaken, waar Keynes zich

niet in zou herkennen. Het keynesianisme zou aan de basis liggen van de wiskundige modellen, die bij de beleidsvoorbereiding worden gebruikt. Het keynesianisme zou een grotere overheid en een structureel rood staan propageren. Hier hoort ook bij dat alles op alles moet worden gezet om de kredietmachine te laten draaien, ter voorkoming van chaos. “De keynesiaanse theorie en de daarbij horende modellen regeren bij de centrale banken, op de universiteiten en andere economische instellingen wereldwijd. Mujagic komt zelfs op de proppen met de ‘keynesiaanse’ econoom Mankiw, bekend van zijn tekstboeken (Mankiw, 2010). In deze boeken wordt de typische neoklassieke interpretatie gegeven van Keynes’ General Theory. Het is alsof we aan het bestuur van Shell vragen wat voor bedrijf Esso is. Het grote nadeel van de wijze waarop Mankiw en de zijnen omgaan met de term ‘keynesiaans’is, dat lezers denken dat ze Keynes kennen. Daarvoor zullen ze toch eerder te rde moeten gaan bij Keynes zelf en bij de post-Keynesianen.

Ook het beleid van de centrale banken, bekend onder de naam “quantitative easing” (QE), wordt als keynesiaans gezien. Hieruit blijkt dat Mujagic de aan de neoklassieke analyse gelieerde monetaristische theorie niet kent. Met name Friedman heeft het theoretische werk geleverd, dat ten grondslag ligt aan de idee van een QE-beleid. Keynes’ analyse staat hier haaks op. Zijn navolgers (de post-Keynesianen) zijn juist wars van een zware rol van monetaire politiek als wapen tegen depressie.

In de derde plaats koppelt Mujagic de mathematisering en de rol van Keynes in de economische theorie aan elkaar. Dit is echt de wereld opm zijn kop. Keynes was een wiskundige, die juist wars was van een belangrijke rol van zijn vak in de economie. Bekend (in keynesiaaanse kring althans) is zijn artikel in the Economic Journal van 1939, waarin hij zich keert tegen Tinbergen, die zich als een van de eerste econometristen manifesteert (Keynes, 1939).

Uit het voorgaande blijkt waar een gebrek aan kennis van de geschiedenis van het economisch denken toe leidt. Wel moet ik toegeven dat het vak vaak gegeven wordt als een doffe opsomming van theorietjes; van een heldere weergave van een aantal essentiele debatten is vaak geen sprake. Hetzelfde geldt voor het vak economische geschiedenis. Daar wordt echt niet een serieuze behandeling gegeven van de debatten tusssen Keynes, Galbraith en Friedman over de ‘Great Depression’ van de jaren ’30 van de vorige eeuw. Telkens blijkt dat alleen kennis van economische wetenschapsfilosofie, op pluralistische wijze gedoceerd, wetenschappers tot kritische personen opleidt. Mijn boek over multidisicplinaire economie is een poging om orthodoxie en heterodoxie op die basis te vergelijken (Keizer, 2015). Het is een grote ontmaskering geworden van allerhande dogmatisme, waaraan ons kennisveld, inclusief psychologie en sociologie, aan leidt.

Referenties

Keynes, J.M., Professor Tinbergen’s Method, The Economic Journal, Vol.49, no.195 (September 1939), pp. 558-577.

Keizer, P.K., Multidisciplinary Economics, A Methodological Account, Oxford: Oxford University Press, 2015.

Mankiw, N.G., M.P.Taylor, Economics, Hampshire, UK: South-Western Cengage Learning EMEA.